In ons werk komen we dagelijks situaties tegen die spanning geven. Agressie. Bedreigingen. Verbaal geweld. In de GGZ, in de gehandicaptenzorg, in de forensische zorg, in de somatische zorg, op de Spoedeisende Eerste Hulp, in de huisartsenzorg.

De cijfers zijn bekend:

* 90% van de zorgprofessionals maakt verbaal geweld mee (NU’91);

* 33% is fysiek belaagd;

* 86% ziet agressie toenemen;

* Ziekteverzuim in de zorg stijgt (TNO Arbobalans 2024: 8,2%);

* Vooral jonge collega’s twijfelen of ze zo verder willen.

Het incident was heftig. Dat voelde iedereen in de ruimte. Toch stond de agenda nog vol: drie patiënten wachtten, en collega’s rekenden op je. Dus ga je door. Je zet jezelf weer ‘aan’. Je pakt de draad op:

“We moeten weer door.”
“Zo erg was het nu ook weer niet.”
“Het hoort erbij.”

Dat zijn de zinnen die we allemaal kennen. Want in de zorg zijn we gewend om te zorgen – voor de ander, voor het team, voor de organisatie. Maar ergens, onder die professionele vanzelfsprekendheid, blijft er iets hangen:

Een vage spanning in je schouders, die niet zomaar wegtrekt;
Een collega die zich wat meer terugtrekt en minder praat dan anders;
Een teamoverleg waarin niemand echt benoemt wat het met hen deed.

En langzaam, zonder dat je het direct merkt, sijpelt het door:

De vermoeidheid. Het terugtrekken. De afgenomen veerkracht.
Signalen dat iets geraakt is – maar waar te weinig ruimte voor is.

We hebben de protocollen. De alarmknoppen. De incidentformulieren. Alles ligt vast. En toch… voelt het niet altijd veilig. Want echte veiligheid gaat over meer dan regels en richtlijnen.

Veiligheid betekent ook:

• de ruimte voelen om te zeggen: “Dit deed iets met mij”;

• de tijd nemen om als team even stil te staan;

• de vrijheid ervaren om je kwetsbaar op te stellen, zonder schaamte of oordeel;

• elkaar emotioneel durven opvangen – in plaats van te doen alsof het wel meevalt.

Wat ik steeds weer zie in de zorg: teams zijn vaak krachtiger dan ze zelf doorhebben. Zorgprofessionals dragen veel, kunnen veel – en doen dat ook. Vaak in stilte. Vanuit plichtsgevoel. En soms met een keerzijde.

Maar niemand hoeft het alleen te doen.